Χοληδόχος κύστη και Χολολιθίαση

Οι τροφές που καταναλώνουμε οδηγούνται με το γαστρεντερικό σύστημα στις περιοχές του εντέρου όπου γίνεται η απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών. Η χοληδόχος κύστη είναι ένας μικρός σάκος που βρίσκεται κάτω από το συκώτι και λειτουργεί σαν χώρος αποθήκευσης της χολής. Η μεταφορά της χολής από το συκώτι στη χοληδόχο κύστη και στη συνέχεια στο έντερο γίνεται με ένα σύστημα σωλήνων (εξωηπατικά χοληφόρα αγγεία) των οποίων η ροή πρέπει να είναι ευχερής και χωρίς εμπόδια.

Πως δημιουργούνται οι πέτρες  στη χοληδόχο κύστη

Λίθοι στη χοληδόχο κύστη δημιουργούνται από διάφορα αίτια με κοινό παρονομαστή την αλλαγή της σύστασης και της πυκνότητας του υγρού που περιέχει δηλαδή της χολής. Χολολιθίαση εμφανίζεται συχνότερα σε υπέρβαρους και παχύσαρκους ασθενείς, γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας και σε ασθενείς με αιματολογικά νοσήματα.

Ποια είναι τα συμπτώματα της χολολιθίασης

Η χολολιθίαση συνήθως είναι ασυμπτωματική, δηλαδή δεν προξενεί ενοχλήσεις. Σε πολλές περιπτώσεις όμως ο ασθενής παραπονείται για μετεωρισμό (φουσκώματα) μετά το φαγητό ή πόνους που δεν είναι εύκολο να περιγραφούν αλλά συνήθως αφορούν στο δεξιό πάνω μέρος της κοιλιάς. Σε μερικές περιπτώσεις μια πέτρα μπορεί να φράξει την έξοδο της χοληδόχου κύστης (κυστικό πόρο). Tότε ο πόνος είναι έντονος και εάν η πέτρα δεν μετακινηθεί, αρχίζει η φλεγμονή του οργάνου που ονομάζεται οξεία χολοκυστίτιδα. Η οξεία χολοκυστίτιδα συνήθως οδηγεί τον ασθενή στο χειρουργείο όπου και αντιμετωπίζεται οριστικά το πρόβλημα. Σε λίγες περιπτώσεις μικρές πέτρες μπορεί να περάσουν στο χοληδόχο πόρο και να φράξουν την έξοδο της χολής και των παγκρεατικών ενζύμων προς το έντερο. Τότε ο ασθενής εμφανίζει αποφρακτικό ίκτερο (κίτρινο χρώμα του δέρματος) ή και οξεία παγκρεατίτιδα.

Οι ενδείξεις χολοκυστεκτομής είναι:

1. Χολολιθίαση που προκαλεί συμπτώματα (πόνο, φουσκώματα, δυσπεψία)
2. Μικρολιθίαση ή Χολολιθίαση χωρίς συμπτώματα σε ασθενείς με διαβήτη ή καρδιολογικά προβλήματα
3. Οξεία χολοκυστίτιδα με πόνο και πυρετό
4. Χολολιθίαση που έχει προκαλέσει αποφρακτικό ίκτερο ή οξεία παγκρεατίτιδα
5. Πολύποδες της χοληδόχου κύστεως που αυξάνουν σε μέγεθος ή δημιουργούν διαγνωστικά προβλήματα

Πως χειρουργείται η χολολιθίαση

Η χολοκυστεκτομή γίνεται εδώ και δύο δεκαετίες σχεδόν αποκλειστικά με τη λαπαροσκοπική τεχνική. Τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκόπησης είναι τόσο προφανή που η ανάγκη για ανοικτή επέμβαση είναι πλέον πολύ σπάνια. Με τη λαπαροσκόπηση, μειώνεται σημαντικά το χειρουργικό τραύμα. Αυτό σημαίνει ότι η ανάρρωση είναι ταχύτερη, ο πόνος σημαντικά λιγότερος και ο κίνδυνος επιπλοκών μικρότερος του 1%. Σημειώνουμε ότι η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης γίνεται με το ίδιο τρόπο ανοικτά ή λαπαροσκοπικά. Δηλαδή αφαιρείται ολόκληρη η χοληδόχος κύστη προστατεύοντας το σύστημα των εξωηπατικών χοληφόρων. Η επέμβαση γίνεται με γενική νάρκωση και διαρκεί από 40 λεπτά έως 2 περίπου ώρες ανάλογα με τις τοπικές συνθήκες και το ιστορικό του ασθενούς.Η νοσηλεία διαρκεί συνήθως μία ημέρα και η πλήρης επάνοδος στις δραστηριότητες και στην εργασία επιτυγχάνεται μετά από 1-2 εβδομάδες. Ο χειρουργημένος ασθενής σηκώνεται από το κρεβάτι την ίδια ημέρα και τρώει ελαφρά το ίδιο απόγευμα. Μπορεί από την επομένη να κάνει μπάνιο και να αναλάβει τις περισσότερες από τις καθημερινές του δραστηριότητες. Το αισθητικό αποτέλεσμα είναι απόλυτα ικανοποιητικό καθώς απομένουν στην κοιλιά μόνο μικρές αδιόρατες ουλές.

Τι είναι η οξεία χολοκυστίτιδα

Η οξεία χολοκυστίτδα είναι η έντονη φλεγμονή του οργάνου που συνήθως οφείλεται σε απόφραξη του κυστικού πόρου από ένα λίθο.Η φλεγμονή μπορεί να είναι βαρύτερη σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη ή άλλα συστηματικά νοσήματα αλλά μπορεί και σε κάποιες περιπτώσεις να υποχωρήσει προσωρινά με αντιβίωση.

Ποια είναι τα συμπτώματα της οξείας χολοκυστίτιδας

Η οξεία χολοκυστίτιδα χαρακτηρίζεται από πόνο στο δεξιό άνω μέρος της κοιλιάς και κάτω από το δεξιό τμήμα του διαφράγματος. Μπορεί να υπάρχει πυρετός, ανορεξία ή πόνος με το φαγητό, έμετος και άλλα συμπτώματα από το πεπτικό σύστημα. Η διάγνωση επιβεβαιώνεται με υπερηχογράφημα ενώ σε κάποιες περιπτώσεις απαιτείται και αξονική τομογραφία για τον αποκλεισμό άλλων παθήσεων.

Πότε χειρουργείται η οξεία χολοκυστίτιδα

Έχουμε τα καλύτερα αποτελέσματα  όταν η οξεία χολοκυστίτιδα χειρουργείται στην πρώιμη φάση της. Δηλαδή ο ασθενής σωστό είναι να υποβάλλεται σε επέμβαση στις πρώτες 48-72 ώρες από την έναρξη του πόνου ή του πυρετού. Η τακτική αυτή είναι ασφαλέστερη από την απλή χορήγηση αντιβιοτικών και συνολικά κρατά τον ασθενή λιγότερες ημέρες στο νοσοκομείο.

Πως χειρουργείται η οξεία χολοκυστίτιδα

Η οξεία χολοκυστίτιδα χειρουργείται λαπαροσκοπικά. Ακόμη και πολύ βαρείες φλεγμονές του οργάνου μπορούν να αντιμετωπισθούν τις περισσότερες φορές  λαπαροσκοπικά ,  χωρίς να απαιτείται τομή.

Τι είναι ο ίκτερος και πως σχετίζεται με τη χολολιθίαση

Όπως περιγράφηκε και στην αρχή, η χολή που παράγεται από το συκώτι πρέπει να φθάσει στο έντερο μέσα από ένα δίκτυο σωλήνων που ονομάζεται “εξωηπατικά χοληφόρα”. Εάν μία πέτρα προχωρήσει από τη χοληδόχο κύστη στο σύστημα των σωλήνων αποχέτευσης της χολής, θα σταματήσει πιθανότατα στο επόμενο στενό σημείο που είναι στην είσοδο του εντέρου (φύμα του Vater). Εκεί όμως, θα σταματήσει τη ροή της χολής από το συκώτι προς το έντερο και θα δημιουργηθεί ίκτερος. Ο ίκτερος χαρακτηρίζεται από το κίτρινο χρώμα του δέρματος και των επιπεφυκότων , τα σκούρα ούρα και τα αποχρωματισμένα (άσπρα) κόπρανα. Η νόσος πλέον δεν ονομάζεται “απλή χολολιθίαση” αλλά “χολολιθίαση με χοληδοχολιθίαση”. Μεγαλύτερη πιθανότητα για χοληδοχολιθίαση έχουν οι ασθενείς με “μικρολιθιαση” και όσοι είναι άνω των 70 ετών.

Πως αντιμετωπίζεται ο αποφρακτικός ίκτερος από χολόλιθο

Μόλις διαγνωσθεί, η επιπλοκή αυτή της χολολιθίασης απαιτεί οργανωμένη αντιμετώπιση. Αρχικά πρέπει επιβεβαιωθεί η διάγνωση και αυτό γίνεται με το υπερηχογράφημα και μια ειδική μαγνητική τομογραφία που ονομάζεται MRCP. Σε αυτήν, επιβεβαιώνεται η απόφραξη των εξωηπατικών χοληφόρων αλλά και το αίτιο που είναι η πέτρα. Σε κάποιες λίγες περιπτώσεις, μπορεί να αναδειχθεί άλλη παθολογία όπως ένας όγκος του χοληδόχου πόρου ή του παγκρέατος. Ο ασθενής συνήθως υποβάλλεται σε μια ενδοσκοπική πράξη που ονομάζεται ERCP.Σε αυτήν, ο ειδικός γαστρεντερολόγος φθάνει με ένα μακρύ ενδοσκόπιο στο φύμα του Vater και το καθαρίζει από λίθους και λάσπη. Η ERCP γίνεται στο ενδοσκοπικό ή το ακτινολογικό εργαστήριο με ήπια καταστολή του ασθενούς. Η οριστική λύση ακολουθεί σε 24 ώρες με τη λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή.

Με τον ίδιο μηχανισμό που η χοληδοχολιθίαση μπορεί να προξενήσει αποφρακτικό ίκτερο, μπορεί να οδηγήσει και σε παγκρεατίτιδα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η βαρύτητα του επεισοδίου μεγαλώνει αλλά οι αρχές θεραπείας είναι οι ίδιες. Ο χοληδόχος πόρος πρέπει να καθαρισθεί με ERCP και ακολουθεί η χολοκυστεκτομή. Μεγαλύτερο κίνδυνο για παγκρεατίτιδα έχουν οι ασθενείς με υπερηχογραφική εικόνα “μικρολιθίασης”.